تخم مرغهاي جوجه كشي بايستي داراي خصوصياتي باشند تا بتوان از آنها استفاده كرد ، این شرایط عبارتند از:

نطفه داری:   اگر نطفه داري بالا نباشد بيشتر تخم مرغ هائي كه در ماشين جوجه كشي گذاشته مي شوند به جوجه تبديل نخواهند شد و بايستي دور ريخته شوند . خروس مورد استفاده بايد فعال و به اندازه كافي اسپرم توليد كند . خروس ها بايد بطور متناوب مورد استفاده قرار بگيرند تا استراحت كافي داشته باشند . بايد اغلب از خروس هاي جوان استفاده شود. ( از 7 تا 8 ماهگي به بعد قادر به توليد اسپرم هستند .) خروس های با سن بالاتر از 2 سال مناسب جوجه کشی نمی باشند و باید نسبت به جایگزین کردن آنها با خروس های جوان و سالم اقدام نمود. البته از خروسهائي كه ارزش ژنتيكي خوبي دارند مدت زمان بيشتري استفاده مي شود . براي بدست آوردن نطفه داري بالا بايد نسبت بين مرغ و خروس مناسب باشد . معمولاً به ازاي هر 10 مرغ يك خروس كافي خواهد بود . وضع تغذيه گله نيز در نطفه داري تاثير زياد دارد . كمبود بعضي از ويتامينها بخصوص آ (A ) و اي (E ) و نيز كمبود پروتئين جيره باعث كاهش نطفه داري مي گردد. وضع و شرايط آب و هوا در توليد اسپرم دخالت دارد . در هواي گرم و يا سرد توليد اسپرم كاهش پيدا مي كند و در هواي سرد كه گاهي باعث يخ زدن تاج و در نتيجه كاهش اسپرم مي گردد مبادرت به قطع تاج مي شود . همچنين در هواي بسيار گرم جمع آوري تخم مرغ ها جهت جوجه كشي انجام نمي شود . توليد تخم مرغ و نيز سن مرغ در ميزان نطفه داري تاثير دارد . هر اندازه ميزان تخم گذاري زيادتر باشد درصد نطفه داري نيز بيشتر مي شود، زيرا در مرغان تخمگذار خوب تمام اعمال فيزيولوژيكي بخوبي انجام مي گيرد و لذا تمايلات جنسي در اين گونه مرغها بالاست . در اوايل تخمگذاري كه اندازه تخم مرغ كوچك است درصد نطفه داري كمتر است ولي به تدريج با افزايش وزن تخم مرغ، درصد نطفه داري افزايش مي يابد .در مرغهاي خيلي مسن و يا خيلي جوان درصد نطفه داري كم است. خويش جفتي داراي اثر منفي در نطفه داري است و هر چه درجه همخوني افزايش يابد درصد نطفه داري كم مي شود . آميخته گري سبب افزايش درصد نطفه داري مي گردد .

شكل ظاهري تخم مرغ : شكل و وضع ظاهري تخم مرغ در درصد جوجه شدن تاثير دارد . لذا در موقع جوجه كشي بايستي به نكات زير توجه شود :

1- تخم مرغهاي جوجه كشي نبايد خيلي بزرگ يا كوچك باشند .

2-  براي جوجه كشي، تخم هائي كه وزن آنها حدود 50 تا 60 گرم است بايستي انتخاب شوند. (بلدرچین 10 تا 12 گرم) . البته در نژادهاي سنگين، وزن تخم مرغ جوجه كشي حدود 64 تا 68 گرم توصيه مي شود . اگر تخم مرغ ها يكنواخت نباشند باعث مي شود كه جوجه هائي كه توليد مي شوند بزرگ و كوچك بوده بطوري كه بعداً از لحاظ پرورش و تغذيه با اشكالاتي روبرو خواهد شد .

3-  تخم مرغ هاي جوجه كشي بايستي قالب طبيعي داشته باشند . از بكاربردن تخم مرغها با شكل غير طبيعي (كشيده ، گرد و موج دار) بايد اجتناب شود. اين كار بيشتر به خاطر به نژادي صورت مي گيرد زيرا جوجه ها حاصل از تخم مرغهاي غير طبيعي بعداً تخم مرغهايي با شكل غير طبيعي توليد خواهند نمود .

4- تخم مرغهاي جوجه كشي اگر با فضولات آلوده شوند باعث فساد تخم مرغ و از بين رفتن جنين مي گردد و از طرف ديگر منبع آلودگي در ماشين خواهد بود و تخم مرغهاي تميز را به فساد مي كشاند ، لذا بهتر است از تخم مرغهاي كثيف براي جوجه كشي استفاده نشود، بين محققين از نظر شستشوي تخم مرغها اختلاف نظر وجود دارد .

 5-  تخم مرغهائي كه داراي پوسته بسيار نازك و يا ضخيم هستند براي جوجه كشي مناسب نيستند، زيرا اگر پوسته نازك باشد تبخير آب بيشتر خواهد بود و درصد جوجه در آوري كاهش مي يابد و از طرف ديگر اين گونه تخم مرغها كلسيم كافي براي رشد جنين را تامين نمي كنند . تخم مرغهائي كه پوسته ضخيم دارند كار خروج جوجه را مشكل مي كنند. و جوجه به خوبي قادر نيست كه آنها را سوراخ كند .

6 - استفاده از تخم مرغهاي پوسته شكسته يا آنهايي كه داراي منافذ بيش از اندازه هستند براي جوجه كشي توصيه نمي شود زيرا ميزان تبخير از اينگونه تخم مرغها بيشتر است .

7 - كيفيت داخلي تخم مرغ در ميزان جوجه دهي تاثير دارد . تخم مرغهايي كه درصد سفيد غليظ آنها بيشتر و يا زرده آنها رنگي تر است درصد جوجه درآوري بيشتري دارند زيرا اينگونه تخم مرغها عناصر غذايي بيشتري براي جنين همراه دارند .

انبار و نگهداری تخم مرغ های نطفه دار:

برای نگهداری تخم مرغ های نطفه دار نباید از یخچال استفاده کرد. تخم مرغ ، دارای مادهء غذایی و رطوبت لازم است. اگر در وضع نامناسب نگهداری شود، ماده غذایی آن فاسد می شود و جنین از بین می رود. بهترین دما برای نگهداری تخم مرغ های جوجه کشی16تا20 درجه سانتی گراد بوده ومدت زمان ذخیره و نگهداری نباید از 3 تا 7 روز بیشتر شود. براي جلوگيري از آلودگي تخم مرغها بهتر است دفعات جمع آوري تخم مرغ از آشيانه را بالا برد و روزي چند بار تخم مرغها را جمع آوري كرد. بهترین مقدار رطوبت نیز بین 50 تا 55 درجه می باشد.

تمیز کردن و ضد عفونی تخم مرغ های نطفه دار:

تخم مرغهاي جوجه كشي را نبايد شستشو داد (در پوسته تخم مرغ، بین 6000 تا 18000سوراخ ریز وجود دارد. بیشتر این سوراخ ها با لایه ای که به طور طبیعی روی پوسته وجود دارد ، پوشیده شده اند. این لایه ها ، در اثر شستشو از بین می روند و سوراخ های پوسته باز می شوند. در این حالت ، میکروب ها به راحتی وارد تخم مرغ می شوند. البته مي توان تخم مرغها را با برس بدون اينكه مرطوب شوند تميز كرد. بنا بر این در جوجه کشی هرگز از تخم مرغ های شسته شده استفاده نکنیم.

برای ضدعفونی تخم مرغ ها قراردادن آنها به مدت 20 دقیقه در اتاقک گاز فرمالین کفایت میکند. برای این امر از ذغال ها سوزاندنی فرمالین (طبق دستورالعمل شرکت تولید کننده ) می توان استفاده کرد.